Een belangrijke activiteit van de grondexploitatie betreft het ontwikkelen en voorbereiden van de plannen. Al een aantal jaren gebruikt gemeente Almere twee afzonderlijke rekenmodellen voor de begrotingsramingen van de plankosten: de planontwikkelingskosten-scan (POK-scan) en voorbereiding en toezicht-scan (V&T-scan). De modellen zijn gebaseerd op landelijke normen in uren en budget per product en activiteit.
De activiteiten van de planontwikkelingskosten betreffen het maken van diverse plannen (ontwikkelingsplannen, stedenbouwkundige plannen, inrichtingsplannen), verwervingen, wijziging/uitwerking bestemmingsplan, gronduitgiften, kaartenmaterialen, communicatie, projectleiding en project assistentie, civieltechnische adviseur en planeconomie.
In 2019 heeft er een (externe) analyse plaatsgevonden naar de ramingen en bestedingen van de planontwikkelingskosten in de grondexploitaties. De algemene conclusie is dat het nog resterende POK budget in de grondexploitaties onvoldoende is om alle activiteiten voor de resterende looptijd van de grondexploitaties te kunnen uitvoeren. De zogenaamde POK-scan op basis waarvan de planontwikkelingskosten worden geraamd, is op een aantal onderdelen bijgesteld. Dit heeft tot een herijking in de verschillende grondexploitaties geleid van het resterende POK-budget, wat in totaal tot circa € 13 mln. (nominaal) meer budget heeft geresulteerd. In het weerstandsvermogen van het grondbedrijf was in het verleden al rekening gehouden met het feit dat de budgetten mogelijk onvoldoende zouden zijn. Deze reserve is nu met het daadwerkelijk ophogen van de budgetten in de grondexploitaties zelf, ‘vrijgevallen’, echter was dit niet voldoende om de totale meerkosten te dekken. Per saldo heeft er dus een verslechtering plaatsgevonden.
Het budget voor planontwikkelingskosten is per 1-1-2020 nu geraamd op € 53 miljoen. Dit is circa 14% van de nog te realiseren bouw-en woonrijp kosten.
De activiteiten van voorbereiding & toezicht omvatten het maken van tekeningen (voorlopig ontwerp en definitief ontwerp), het aanbesteding en gunning van het werk, directie en toezicht op de uitvoering in het veld en projectleiding van het hele proces. Het budget voor voorbereiding & toezicht is geraamd op € 49 miljoen. Dit is circa 13% van de nog te realiseren bouw- en woonrijpmaak kosten.
